مصادیق تخلفات پژوهشی

الف) سوء رفتارهای پژوهشی:

عدم داشتن دانش تخصص و صلاحیت علمی در موضوع مورد پژوهش
عدم مراعات صداقت در ارائه گزارش کارهای علمی خود برای کسب امتیازات علمی و اداری و ترفیع و ارتقا
جانبداری در فرایند انجام پژوهش با دخالت دادن پیش فرض ها و تمایلات خود، دیگران یا مؤسسة سفارش دهندة پژوهش
عدم ارائه نتایج واقعی پژوهش بدلیل ترس و تأثیر فشارها و جهت گیری های سوء پیرامون پژوهشگر
عدم پایبندی به عنصر زمان (موعد مقرر) در انتشار نتایج پژوهش (امتناع از انتشار نتایج بدست آمده پژوهش در بازه زمانی معین، بدلیل منافع سودجویانه از روی عمد یا بطور سهوی). فقط به دلایل امنیتی می‌توان انتشار نتایج پژوهش را به زمان دیگر موکول کرد.
ابهام و عدم دقت در تدوین گزارش پژوهش با روشن و شفاف نبودن مرز بین دستاوردهای علمی پژوهشگر و یافته های گرفته شده از کار دیگران
بازنویسی گفته های دیگران، بازی با الفاظ، زیاده نویسی، کلی گویی، جزم اندیشی و مصرف گرایی
تعصب، حسادت، کینه و خشم، غرض ورزی عاطفی، توهین و جسارت، تحقیر و استخفاف دیگران، حرمت شکنی، بزرگ نمایی خود و موضوع، انفعال در نگره ها و باورها به دلیل دگرباوری، فریب، آزار و اذیت، بهره برداری ناپسند از واژه ها و افراد
استفاده و استناد به منابع مشکوک و فاقد اعتبار علمی (مجله، سایت حامی مقاله و نویسندة مقاله)
عدم رعایت منافع ملی در کلیه مراحل انجام پژوهش
استفاده خلاف واقعیت از عناوینی مانند دکتر، کارشناس ارشد، استاد، دانشیار و... در آثار پژوهشی
هرگونه حذف و تغییر در نشانی اصلی نویسنده و یا نویسندگان مقالات علمی
عدم استفاده از واژه های متناسب با کار انجام شده نظیر ترجمه، تألیف، تصنیف، تحقیق

ب) عدم تعهد و مسئولیت نسبت به ذینفعان:

عدم رعایت منافع ذینفعان در تمام مراحل پژوهش
انتشاب غیرواقعی پژوهش به افراد فاقد هویت واقعی و فرد یا افرادی که هیچ نقشی در پژوهش ندارند و حذف مؤلف حقیقی (فرد یا افرادی که نقش به سزایی در جنبه های علمی پژوهش داشته اند) از فهرست نویسندگان. در تمامی کارهای نوشتاری مشارکتی، باید نام کلیه کسانی که در انجام پژوهش، جمع اوری دهده ها و نظیر آن مشارکت علمی داشته اند به عنوان مؤلف ذکر شود. درصورت عدم رضایت آنان، یک یا چند مؤلف مجاز به استفاده از داده های آنها نمی باشند.
عدم رعایت ترتیب درج اسامی براساس سهم هریک از نویسندکان در نگارش پژوهش و مشارکت خلاقانة آنها
سوء استفاده از منابع مالی تخصیص داده شده جهت انجام پژوهش
کتمان نتایج خاصی از تحقیق در ازای دریافت وجوهی از متولیان تحقیق یا تهیه گزارش های چندگانه که موجب مخدوش شدن نتایج تحقیق و سردرگمی خوانندگان شود.
عدم اظهار اطلاعات مربوط به بودجه، افراد و یا مؤسسات حمایت کننده و مرتبط با پژوهش و یا اظهارات غیرواقعی در این ارتباط
عدم اعلان نام مرکزی که پژوهش در آنجا انجام شده
تهیه و ارسال مقاله با ذکر نام همکاران و بدون اطلاع قبلی آنها از محتوای مقاله و محل ارسال آن

ج) عدم رعایت حقوق آزمودنی ها:

عدم عرفی مناسب پژوهشگر به آزمودنی ها و ارائه اطلاعات نادرست دربارة خود به آنها
عدم روشنگری آغازین درخصوص پژوهش (نوع پرسش های پژوهش، درجة حساسیت این پرسش ها و تأثیرهای احتمالی پژوهش بر آنها) به آزمودنی ها
اجبار آزمودنی ها جهت مشارکت در پژوهش
عدم رعایت حریم خصوصی آزمودنی ها
استفاده و کاربرد اطلاعات مربوط به آزمودنی ها در شرایط خارج از هدف های پژوهشی و یا برای مقاصد شخصی
عدم رعایت راز داری و ناشناخته ماندن آزمودنی ها در پژوهش (افشای هویت)
افشای عناوین و نتایج فعالیت های پژوهشی که جنبه محرمانه دارند.
انتشار اسرار و اطلاعات اشخاص یا نهادها، بدون اطلاع و مجوز صاحبان حق
عدم رعایت سلامت، ایمنی، ضوابط و استانداردهای لازم جهت حفاظت و آسایش آزمودنی های (انسان، حیوان، گیاه، اشیاء، اسناد و مدارک، آثار باستانی و محلی) در حین پژوهش به بهانه پیشرفت علم و منافع جامعه

ج) عدم رعایت حقوق آزمودنی ها:

ساخت، ثبت و انتشار داده ها یا نتایج یک پژوهش یا محصول علمی به صورتی که تمام یا بخشی از داده ها یا نتایج مذکور اصلاً وجود نداشته و یا غیرواقعی باشند، مانند:

ارائه نتیجه های ساختگی به عنوان نتیجه های آزمایش یا حروجی دستگاههای اندازه گیری یا نرم افزار
جابه جا کردن نتیجه های یک بررسی یا نتیجه های بررسی دیگر
ساختن داده های غیرواقعی و یا دادن گزارش غیرواقعی یا ثبت غیرواقعی از آنچه روی نداده است.
ارائه اطلاعات ساختگی که در واقع هیچ اقدامی برای گردآوری آنها نشده است.
داده سازی و استفاده از داده های مشابه جوامع تحقیقاتی دیگر

ه) تحریف داده ها:

دستکاری یا حذف عمدی کامل یا بخشی از داده ها، مراحل، روش ها، تجهیزات و مواد مورد استفاده در مطالعه و پژوهش به صورتی که با داده یا یافته های واقعی متفاوت باشد، مانند:

ارائه مراحل آزمایشگاهی یا قرایندهای غیرواقعی تحلیل، برای رسیدن به نتیجه هایی که در مقاله داده شده است.
دست کاری نتیجه های به دست آمده از شبیه سازی با آزمایش های تجربی
حذف بخشی از داده ها، نتیجه های آزمایشگاهی، یا بخشی از تحلیل های نظری که ارائه آنها، نتیجه های به دست آمده را مورد تردید قرار می دهد.
استفاده از نرم افزارهای مختلف برای ایجاد تغییرهای غیرواقعی مورد نظر در شکل ها یا نمودارها>
دست کاری شرایط آزمایشگاه برای رسیدن به نتیجه های دلخواه
خوش رنگ و آب جلوه دادن با بزرگ نمایی امور کوچک با هدف پنهان کردن واقعیات بزرگتر
دست بردن در داده ها، حذف، تعدیل و یا اضافه کردن به داده ها به نحوی که آنچه ارائه می شود کاری نو بنماید و یا نظریه ای خاص با اینکار درست جلوه کند.
دستکاری کردن عمدی در دستگاهها و روند تحقیق و آزمایش به نحوی که نظریه ای خاص درست یا غلط جلوه کند.
بیان ادعا یا پدیده ای که واقعی نباشد.

و) سرقت علمی:

کپی برداری کامل یا بخشی از یافته های پژوهشی یا محصولات علمی بدون استناد و ارجاع مناسب به صاحب اثر، شامل:

توضیح: منظور از ساختار یا الگوریتم نوشتار، متدلوژی پژوهش در فرمت تئوری یا روش انجام آزمایش تحقیقاتی است. به عبارت دیگر زمانی می توان از روش تحقیق تئوری یا آزمایشگاهی دیگران استفاده نمود که به روشنی بیان شود که روش برگرفته از کدام منبع یا مرجع است.

ز) اجاره ی علمی:

منظور این است که پژوهشگری به جای آنکه خود به انجام پژوهش بپردازد، افرادی را برای این منظور بکار کیرد و خودش در فعالیت پژوهشی چندان تلاش نکند، سپس بعد از تحویل کار، با دخل و تصرف اندکی در پژوهش صورت گرفته، آن را به نام خود منتشر نماید.

ح) عدم رعایت حقوق مالکیت معنوی و مسئولیت پژوهش انجام شده:

چاپ مقاله توسط دانشجو (پس از فارغ التحصیلی) بطوری که استاد (آن) راهنما و یا همکاران فعالیت علمی از مفاد آن مطلع نباشند.
نپذیرفتن مسئولیت محتوای مقاله (صحت مطالب مندرج در مقاله) توسط نویسندگان آن
عدم پذیرش مسئولیت گروه پژوهشی و صحت کل پژوهش توسط نویسنده مسئول
عدم سپاسگزاری از افراد حقیقی و حقوقی مشارکت کننده در پژوهش، در بخش سپاسگزاری که نویسنده یا نویسندگان براساس مستندات، ملزم به ذکر نام آنها بوده اند.
انتساب غیرواقعی پژوهش به مؤسسه ای که نقشی در اصل پژوهش مربوطه یا در فعالیت حرفه¬ای فرد نویسنده نداشته است.
عدم رعایت ترتیب درج اسامی در مقالات مستخرج از پایان نامه به ترتیب اسم دانشجو، استاد(ان) راهنما و استاد(ان) مشاور
عدم پاسخگویی استاد راهنما نسبت به محتوای پایان نامه (درستی/ نادرستی) به عنوان شخص مسئول
اضافه نمودن اسم افراد در مقاله جهت ارتقای اعتبار مقاله بدون اطلاع آنها
دادن اطلاعات پایان نامه دانشجوی درحال دفاع یا فارغ التحصیل توسط استاد(ان) راهنما یا مشاور به دیگران و چاپ آنها در قالب مقاله حتی درصورت ذکر نام دانشجو یا انتشار آن بصورت پایان نامه افراد دیگر
مصادره یا سوء استفاده از ایده ها یا اطلاعات یک اثر تحت داوری توسط سردبیران و داوران این آثار که برای مجلات، کنفرانس¬ها و... ارسال شده است.
انتشار نتایج طرحهای پژوهشی، پایان نامه ها و رساله ها توسط دانشجویان و اعضای هیأت علمی در قالب کتاب، مقاله و ... بدون هماهنگی و اخذ مجور از معاونت پژوهشی دانشگاه به عنوان مالک حقوق مادی و معنوی این دست پژوهشها
چاپ مقالات با استفاده از پایان نامه دانشجویی توسط استاد راهنما یا مشاور بدون درج نام دانشجو و یا همکار پایان نامه و رساله
استفاده های غیرقانونی از مواد، محتواها، نشانهای تجاری، رموز تجاری یا اموال فکری تحت پوشش قانون کپی رایت
استفاده از نام، عنوان و آرم مؤسسات و سازمانها بر روی کتاب، مقاله و... بدون کسب مجوز
ترجمه متون علمی و ادبی بدون اخذ مجوز از نویسنده اصلی اثر

ط) انتشار مجدد:

چاپ مجدد یک کتاب، مقاله و اثرات ادبی و علمی یا بخشهایی از آنها که قبلاً در یک نشریه چاپی یا الکترونیکی به چاپ رسیده باشد.

ی) همپوشانی انتشارات:

پژوهشگر، داده های مقاله پیشین خود را با اندکی تغییر در متن در مقاله ای با عنوان جدید به چاپ رساند.
چاپ کامل مقاله یا مقاله با شباهت بالا در یک مجله دیگر

ک) خرید و فروش آثار پژوهشی:

خرید و فروش آثار پژوهشی (مقالات، پایان نامه ها و ...) به نحوی که خریدار، تحقیق را به نام خود بعنوان پژوهشگر یا پدیدآورنده و صاحب اثر استفاده کند.
ضبط، خرید، فروش و سوء استفاده از سخنرانی¬های افراد بدون اجازه

ل) جعل هویت:

ارائه اشتباهات هویت خود یا هویت افراد دیگر در بافت علمی/ دانشگاهی
انتشار آثاری با اسامی جعلی یا با اسامی افراد دیگر بدون اجازه آنها
جعل امضاء و تهیه گواهی پذیرش جعلی جهت اخذ امتیازات مربوطه

اخلاق پژوهش

منشور و موازین اخلاق پژوهشی

منشور اخلاقی پژوهشی دانشگاه زابل

دستورالعمل نحوه بررسی تخلفات پژوهشی

قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی