اتمام عملیات کاوش‌های باستانشناسی و مطالعات میدانی دانشگاه زابل در تپه پیر‌زال سیستان
به گزارش روابط عمومی دانشگاه زابل:
بخش مطالعات میدانی حفاری در تپه پیر‌زال سیستان که به ابعاد 95×70 متر و با ارتفاع 7 متر در 60 کیلومتری جنوب‌غربی شهر زابل، در محدوده حوضه آبریز رود بیابان قرار دارد به اتمام رسیده‌است.
این تپه یکی از 900 مکان شناسایی‌شده از عصر مفرغ درسیستان است و دکتر جواد علایی‌مقدم استادیار و مدیر گروه باستانشناسی دانشکده هنر و معماری دانشگاه زابل که موفق به شناسایی شواهد استقراری با قدمت 4300 سال در آن شده است؛ سرپرستی اولین فصل کاوش در این محوطه باستانی را به عهده داشته است.
در اولین فصل کاوش و در کارگاه شماره 1 به ابعاد 8×6 متر، بخشهایی از یک بنای خشتی با اتاقی مرکزی و راهروهای جانبی کشف شد که در دوره بعدی با اضافه کردن چندین دیوار و مسدود نمودن برخی از ورودیها، تغییراتی در آن ایجاد شده و در نهایت با ساخت دو سازه حرارتی (احتمالا کوره)، کارکرد بنا تغییر کرده است. آخرین تغییرات در این بنا مربوط به پر کردن فضای معماری مرکزی از خشتهای سالم و شکسته است. در کارگاه شماره 2 که در ضلع شرقی تپه و به ابعاد 2×12 متر در راستای شرقی- غربی و با هدف شناسایی دورههای استقراری در این محوطه ایجاد شد نیز چندین دورهی استقراری با معماری خشتی مورد شناسایی قرار گرفت.
یافتههای باستان شناسی به دست آمده در این فصل از مطالعات شامل سفالینههای ساده و منقوش، قطعات ظروف سنگی مرمرین، ادوات سنگی، ابزار سنگی، مهرهای تزیینی، مهرهای مسطح فلزی و سنگی، خنجر، ادوات و میلههای مفرغی، فلاخن، پیکرکهای گلی حیوانی و انسانی، آویزهای نمادین، مجسمه سنگی، درفش استخوانی، جوش کوره و سرباره فلزی میباشد که از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند و شواهدی روشن از فرهنگ و تمدن کم نظیر سیستان در عصر مفرغ را ارائه می نمایند.
دکتر علایی‌مقدم سرپرست گروه کاوش این محوطه باستانی، مطالعات اولیه انجام‌شده را که بر پایه گونه‌شناختی و مقایسه تطبیقی یافتههای باستانشناسی صورت گرفته است، بیانگر آن دانست که استقرار در تپه پیر زال سیستان از نیمه دوم هزاره سوم پیش از میلاد آغاز و تا اوایل هزاره دوم پیش از میلاد ادامه داشته‌است و پس از آن متروک شده و پس از چندین قرن در دورهای دیگر به صورت استقرار موقت عشایر و دامداران مورد استفاده قرار گرفته‌است. وی افزود: این مطالعات همچنین نشان می‌دهد میان برخی یافتههای این محوطه با یافتههای بدست آمده از استقرارهای تمدنهای جازموریان در جنوب، فرهنگ بلخی- مروی (خراسان بزرگ) در شمال و حتی تمدن سند در شرق، اشتراکات معناداری وجود دارد که بیانگر وجود ارتباطات فرهنگی بین این مناطق با ساکنان تپه پیر زال سیستان در اواخر هزاره سوم قبل از میلاد است.
دکتر ابوالفضل حیدری، رییس دانشکده هنر و معماری نیز در گفتگو با روابط عمومی عنوان داشت که این فصل از مطالعات باستانشناسی دانشگاه از لحاظ فعالیت آموزشی تفاوتی عمده با دیگر فصول سنوات گذشته داشته است، چرا که برای اولین بار علاوه بر دانشجویان باستانشناسی، دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته باستان‌سنجی نیز که دانشکده هنر ومعماری دانشگاه زابل در بهمن‌ماه 1400 موفق به اخذ مجوز راه اندازی آن برای نخستین بار در شرق کشور شده‌است نیز در این مطالعات مشارکت و فعالیت داشتهاند.
نظر شما :